LGS TÜRKÇE: SÖZCÜKTE ANLAM VE SÖZEL MANTIK SORULARINA DİKKAT
Türkçe Bölüm Başkanı Hurihan Yıldırım Kurtaran:
MEB’in 2019 LGS: Ocak ayı örnek sorularına baktığımızda, Türkçe dersine ilişkin ölçme-değerlendirme ölçütleri aralık ayı örnek sorularıyla oldukça benzerlik gösteriyor. 8. sınıfa gelmiş bir öğrencinin temel dil becerilerini, özellikle okuma-anlama düzeyini ölçen sorulara ağırlık verilmiş. Aralık ayı sorularından farklı olarak sözcükte anlam ve sözel mantık sorusunda oldukça yaratıcı sorularla karşılaşıyoruz. Bu da demek oluyor ki daha önce öğrencilerin hiç karşılaşmadığı kurgudaki soru tipleri karşılarına çıkmaya devam edecek. Diğer sorulara baktığımızda öncüle bağlı sorular, metin yorumlama, görsel okuma ile cümle düzeyinde anlam yer alıyor. Paragraftaki cümlelerde boş bırakılan yeri uygun şiirle tamamlama sorusu var. Şiirde verilen duyguyu tespit edebilme kazanımı böylece ölçülmek istenmiş. Anlam konusuna ağırlık verildiğini gördüğümüz bu sorular, 8. sınıf öğrencilerimizin farklı, daha önce denenmemiş tarzda sorulara açık olması gerektiğini gösteriyor. Türkçe sınavının, okuma-anlama dil becerilerini ve sözel mantık düzeyinde yorum yapma becerilerini ölçen, yüksek nitelikli sorulardan oluştuğunu göreceğiz. Özellikle sözel görsel okumanın artacağını düşündüğümüz Türkçe sınavında sözel mantık soru biçimi birden fazla gelebilir. Örnek sorulara göre bu yılki sınav; okuma-anlama becerileri, görsel ve grafik okuma becerileri, sözel mantık becerileri üst düzeyde gelişmiş öğrencileri belirleyecek.
LGS MATEMATİK: MATEMATİK OKURYAZARLIĞINI ÖLÇÜYOR
Matematik Bölüm Başkanı Elvin Öven Güçbilmez:
MEB’in 2019 LGS: Ocak ayı örnek matematik sorularının, 2018-2019 eğitim öğretim yılının ilk yarısında yayımlanan örnek sorularla benzerliğinden söz etmek doğru olacaktır.
Ocak ayı soruları, geçtiğimiz aylarda yayımlanan örnek sorularda olduğu gibi, tamamen matematik okuryazarlığını ölçmeyi hedefleyen sorulardan oluşmaktadır. Sorular incelendiğinde, çözüme ulaşmada; doğru okuma, doğru yorumlamanın yanı sıra dikkatli okumanın da önemli olduğu içeriklerle karşılaşılmaktadır. Günlük hayatla ilişkilendirilmiş soruların varlığı özellikle dikkat çekmektedir. Bunun yanı sıra soruların dilindeki farklılık ve hikayeleştirme doğru okuma ve okuduğunu yorumlayabilmenin önemini arttırmaktadır.
Tüm bu benzerliklerin yanı sıra geçtiğimiz aylarda yayımlanan sorulara nazaran daha fazla yönerge içeren sorularla karşılaşmaktayız. Bu da bize okuduğunu anlamanın yanı sıra yönergeyi doğru yorumlama, doğru uygulamanın önemini vurgulamaktadır.
Soruların hiçbiri temel bilgi düzeyinde ya da kazanımı doğrudan içeren sorular olmasa da, temel kazanımları edinmeden yapılabilecek sorular da değildir, bu nedenle temel kazanımların edinilmesi önem kazanmaktadır.
Yayımlanan örnek soruların müfredata uygun olarak hazırlandığını söylemek doğru olur fakat bunun yanı sıra müfredatın herhangi bir kazanımı ile ilişkilendirilemeyen bir sorunun varlığından da söz etmek doğru olacaktır.
Sudoku ve Kendoku benzeri akıl oyunlarının gerek dikkat, gerekse strateji geliştirmedeki öneminden önceki yazılarımızda bahsetmiştik. Bu ay yayımlanan örnek sorularda gördük ki, Sudoku ve Kendoku ya da bunların türevleri dışında bir akıl oyunu da karşımıza çıkabilir. Bu ay, görsel bir akıl oyunu olan Resfebe, cebirsel ifadeler konusuyla harmanlanarak öğrencilerimizin karşısına çıktı.
LGS FEN BİLİMLERİ: TABLOLAR, GÖRSELLER, GRAFİKLER
Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Rezan Bozkurt:
Fen bilimleri 2019 LGS: Ocak ayı örnek sorularını incelediğimizde MEB’in belirlemiş olduğu müfredat kazanımlarına uygun içerikte sorular olduğu görülmektedir. Deneysel soruların karşımıza çıktığı örnek sorular, önceki yıl uygulanan LGS’deki gibi muhakeme yeteneği gerektiren, yorum yapabilme becerisinin ölçüldüğü tablolar, görseller, grafikler ve düzenekler içermektedir.
- soru “Mevsimler ve İklim” ünitesine ait olup, öğrencinin bilgilerini kullanmasını gerektiren ve yorum gücü yardımı ile cevaplayabileceği bir sorudur. “DNA ve Genetik Kod” ünitesinden yöneltilen 2. ve 3. soruyu ise müfredat kazanımlarına hakim olan öğrencilerin, yapacağı yorumlarla çözebileceğini görmekteyiz. 4. ve 5. soruların “Basınç” ünitesine ait olup deneysel düzeneklerin kullanıldığı, bilgiyi kullanarak yorum yapabilmeyi gerektiren seviyede sorular olduğunu görmekteyiz. “Madde ve Endüstri” ünitesine ait olan 6, 7, 8, 9 ve 10. soruların sırasıyla periyodik sistem, fiziksel ve kimyasal değişimler, kimyasal tepkimeler, asitler ve bazlar ile maddenin ısı ile etkileşimi konularından sorulduğu ve konu ile ilgili temel bilgi düzeyinde olduğunu söyleyebiliriz. Özetle, yayımlanan örnek soruların bilgi düzeyinden daha çok analiz-sentez düzeyinde olduğunu, muhakeme yapma yeteneği ve sayısal bilgileri kullanarak yorum gücü gerektirdiğini görmekteyiz.
LGS TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: ATATÜRK VE MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ
Sosyal Bilgiler Bölüm Başkanı Ezgi Dursun:
Atatürk’ün sözlerinden çıkarımlara varıldığı ve Milli Mücadele Dönemi’ndeki çalışmalarıyla kişilik özelliklerinin ilişkilendirildiği örnek sorulara yer verilmiştir. Kavram bilgisi, daha önceki örnek sorularda olduğu gibi bu sorularda da önemini korumaktadır. Ders konusu içinde yer alan bir kavramın anlamının örneklerle soru metninde açıklandığını, seçeneklerde ise kavramın adına yer verildiğini görüyoruz. Kavramların, tarihi ifadelerin anlamlarını bilen öğrenciler yanlış ve çeldirici seçenekleri kolaylıkla eleyerek doğru cevaba ulaşacaklardır. Soruların içeriği, müfredata ve konu kazanımlarına uygundur. Sorular, öngörüldüğü biçimde LGS soru niteliğinde hazırlanmış, metin veya paragraftan mantık ve muhakeme yoluyla çıkarıma varmayı gerektiren sorulardır.
LGS İNGİLİZCE: KELİME BİLGİSİ ÖLÇÜLÜYOR
İngilizce Bölüm Başkanı Tuba Mumcu
Ocak ayı örnek sorularında, okuduğunu anlama soruları ağırlıklı olmakla beraber kelime bilgisini ölçmeye dayalı sorular da yer almaktadır. Koşul-şart ifade eden (if clause) cümle dil bilgisi yapısını anlama ve uygulama düzeyinde sorulara aralık ayında olduğu gibi yeniden yer verilmesi dikkat çekmektedir. Karşılıklı konuşma ve okuduğunu anlama becerisini ölçen sorular görsellerle desteklenerek metne bağlı cümle tamamlama soru yapılarına yer verilmeye devam edilmektedir. Örnek sorulara göre bu yıl uygulanacak olan İngilizce sınavının okuma-anlama ve bilgiyi kullanma becerilerini ölçen nitelikte sorulardan oluşacağını tahmin ediyoruz.
LGS DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: KAVRAMLAR KARIŞMASIN
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Bölüm Başkanı Abdullah Albayrak
Yayımlanan LGS 4. örnek sorulara bakıldığında genel olarak herhangi bir sürpriz soru ile karşılaşmadığımızı, önceki örnek sorularda olduğu gibi müfredat içi kazanımlara uygun, bilgi dışlanmadan analiz ve çıkarım merkezli sorular olduğunu söyleyebiliriz.
Bu sorulardan hareketle dikkat edilmesi gereken iki noktayı şöyle ifade edebiliriz:
1) Alan sorularımızın kavram anlamlarının; öğrencilerimizden ayet, hadis veya hayatın içindeki örnek olaylardan hareketle çıkarılması istenmektedir.
2) Yeni yayımlanan örnek sorularda caydırıcı seçenek olması için fitre ve fidye gibi harf benzerliği olan kavramların farkı istenmektedir.
Öğrencilerimizin bu benzerlikte olan kavramları karıştırmamak için dikkatli olmaları gerekmektedir.
Arı Okulları bölüm başkanlarının Ocak ayı LGS örnek sorularıyla ilgili yorumları şöyle:
LGS TÜRKÇE: AKIL YÜRÜTME BECERİLERİ ÖLÇÜLÜYOR
MEB tarafından ocak ayında ve daha önceki aylarda yayımlanan örnek soruları incelediğimizde sürpriz, kazanım dışı bir soruyla karşılaşılmamaktadır. Öğrencilerin okuma, anlama, yorumlama becerisi ile beraber analiz ve muhakeme, mantık yeteneğine sahip olmaları gerektiği yani akıl yürütme becerilerinin öne çıktığı görülmektedir. Soruların dili açık ve anlaşılırdır. Bu örnek sorularda, aynı metin üzerinden hem okuma-anlama hem de yazım-noktalama kazanımlarını ölçen zincir sorular yer almaktadır. Noktalama sorusu konuya hâkim öğrenci tarafından yapılabilecek düzeyde, net cevaplıdır. Ayrıca mantık sorusu, öğrencinin verilen öncülleri kullanıp çıkarım yapmasını amaçlamaktadır. Sorular değerlendirildiğinde görsellerin yine önem kazandığı ve günlük hayatı yansıtan, şiirsel dili içeren, bilimsel içerikli ve okurken öğrenciyi sıkmayan metinler olduğu görülmektedir.
Görselden çıkarım yapma, söz öbeği yorumlatma, sözcük veya söz gruplarının çağrıştırdığı kavramlara yer verme, anlatıcı türünü sezdirme, metinler arası ilişki kurma, metinde bırakılan boşlukları doldurma gibi ezbere dayalı bilgilerin sınırlandırıldığı, öğrencinin bilgisini, dikkati ve yorum becerisiyle birleştirmesi gerektiği, anlam bilgisi ağırlıklı sorular olduğu görülmektedir.
FEN BİLİMLERİ: UZUN SORULARDAN OLUŞUYOR
Ocak ayı örnek sorularında fen bilimleri dersine 10 soru ayrılmıştır. Ocak ayı örnek sorularının diğer aylarda yayımlanan örnek sorularla benzer yönü uzun olmasıdır. Ayrıca okuduğunu anlama ve yorumlama becerisi ile beraber deneysel düzenekleri sorgulama, bilgiyi kullanma, metinleri grafik ve şekiller ile ilişkilendirme becerilerinin ölçüldüğü de görülmektedir. Özetle; Sorularda ön bilgiler paragrafta belirtilmiş ve öğrencilerden çıkarım yapması istenmiştir. Bilgiden çok yorum yapabilme becerisini ölçen sorular hazırlanmıştır. Soru bütününe bakacak olursak 1. Dönem konularını kapsar niteliktedir.
TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: KAVRAMSAL BİLGİLER ÖNEMLİ
Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayımladığı kazanımlara uygundur. Örnek sorular metinden hareketle okuduğunu anlama, yorumlama, analiz edebilme gibi özellikleri ölçmenin yanı sıra kavramsal bilgilerini ve verilen bilgiyi kullanabilme becerilerini de yordar niteliktedir.
MATEMATİK: DOĞRU OKUMA VE ANLAMA ÖNEMLİ
Sorular; çözüm için gerekli bilgi, yönerge verilerek, tablo ve şekillerle desteklenip daha anlaşılır hale getirilerek hazırlanmıştır. Bazı sorularda yönergeyi açıklayan örneğe de yer verilmiştir. Geçmiş aylarda yayımlanan sorularda olduğu gibi öğrencilerin matematik okuryazarlığını ön plana çıkarmaktadır. Metin ağırlıklı sorular, öğrencilerin bilgisini ölçmek yerine, doğru okuma, okuduğunu anlama, doğru yorumlayabilme, yani analitik düşünme becerisini ölçer niteliktedir. İşlem becerisi de gerektiren soruları öğrencilerin sabırla, anlayıncaya kadar okumaları, çaba göstermeleri gerekmektedir.
