Konuşma bozukluğuna erken müdahale. Okul öncesi ve okul dönemindeki çocuklarda kekemelik ya da sesletim bozukluğu gibi dil ve konuşma bozuklukları, çocuğun çevreyle iletişiminden akademik başarısına kadar pek çok alanda olumsuz sonuçlara yol açabiliyor. Bu dönemde yapılan erken müdahale çocuğun dil, konuşma ve akademik becerilerinde yaşıtları düzeyine gelmesini sağlıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Beyin Hastanesi’nden Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı İbrahim Yaşa, konuşma bozukluğuna ilişkin bilgi verdi. Okul öncesi ve okul döneminin, dil ve konuşma bozukluklarına dikkat edilmesi gereken en önemli dönemler olduğunu söyledi.
OKUMA-YAZMADA GÜÇLÜK ÇEKİYORSA DİKKAT
Çocuk okuma ve yazma öğrenirken zorlanıyorsa, okula devam etmede güçlük yaşıyorsa, konuşması çevresi tarafından anlaşılmıyorsa, ödev yaparken zorlanıyorsa, kendisine söylenileni anlamada sorun yaşıyorsa, akademik başarısı yaşıtlarına göre geriyse olası bir dil ve konuşma güçlüğünden şüphe etmek gerekir. Bu dönemde en sık rastlanan dil ve konuşma bozuklukları çeşitlilik gösterir. Söyleneni anlamada ve kendisini ifade etmede güçlük yaşaması, akranlarına göre daha kısa cümleler kurması, ekler kullanımında sorunlar yaşaması, sınırlı sözcük dağarcığının olması dil bozuklukları için başlıca belirtilerdir.
EN SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR
En sık karşılaşılan sorunlar sesletim ve kekemeliktir. Harfleri (sesleri) doğru şekilde üretememesi ya da üretmesi gereken ses yerine başka bir harf (ses) üretmesi örneğin “r” sesini sesletemediği için “rakam” yerine “yakam” demesi sesletim-sesbilgisel bozukluk olduğunun göstergesi olabilir. Bu tür sorunlardan farklı olarak çocuğun konuşma akıcılığının ses, hece ve sözcük tekrarları, eklemeler, uzatmalar ve bloklarla kesintiye uğraması sonucu (örneğin çocuk “kapı” yerine “kakakapı”, “kkkkapı” ya da “kaaapı” olarak söylemesi) kekemelik sorununun bulunabileceğinin birer kanıtı olabilir.
ERKEN MÜDAHALE ÇOK ÖNEMLİ
Bu tür sorunlar çocuğun okuma-yazma faaliyetlerini, derse katılımını, çevre ile olan iletişimini ve özgüvenini yani akademik başarısını etkiler. Bu dönemde yapılan erken müdahale çocuğun dil, konuşma ve akademik becerilerinde yaşıtları düzeyine gelmesini sağlar. Sürecin etkin başlatılması ve yürütülebilmesi için ebeveyn, öğretmen ve uzmanın işbirliği halinde olması büyük önem taşımaktadır.
