MEB meslek liseleri raporu: İş yok, sömürü var. Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) meslek liselerine yönelik raporu, bu okullardan mezun olan gençlere yönelik sömürüyü de gözler önüne serdi.
Rapora göre, meslek liselerinden son 10 yılda mezun olanların sadece yüzde 22’sinin bir işi var. İş bulabilenlerin yüzde 80’i asgari ücret ve altında ücret karşılığında çalıştırılıyor.
MESLEK LİSELERİ RAPORU: İŞ YOK, SÖMÜRÜ VAR
MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü son 10 yılda meslek liselerinden mezun olanların katıldığı ve okul sonrası yaşanan sürece ilişkin raporunu açıkladı. Cumhuriyet’ten Ozan Çepni’nin haberi meslek liselerinden mezun olanların durumunu gözler önüne serdi.
Bakanlık, 2007- 2008 ile 2015-2016 yılları arasında meslek liselerinden mezun olan gençler ve 81 ildeki işletme yöneticilerin içinden 33 bine yakın mezun ile araştırma yaptı. Araştırma sonuçları, eğitimin ardından gençlerin sürüklendiği sömürü sistemini gözler önüne serdi. Rapora göre, öğrencilerin yüzde 70’i aldıkları eğitimden memnun olsa da iş hayatına girebilme oranlarındaki düşüklük ve aldıkları ücretler dikkat çekti.
ÇALIŞMA ŞARTLARI AĞIR
Rapora göre, mezunların yüzde 85’i kendi bölümlerini başkalarına tavsiye edebileceklerini belirtse de “tavsiye etmem” diyen mezunların gerekçeleri yaşanılan sorunları anlattı. Mezunlar “sektörde yeterli ücretin verilmemesi, çalışma şartlarının ağır olması, sosyal statünün düşük olması, bulunulan bölgede alana yönelik iş imkânının olmaması ve mesleki yeterlilik kazandırılamaması” gibi sorunlar sıraladı.
LİSANS PROGRAMLARINA DEVAM EDEMİYORLAR
Meslek liseleri mezunlarının üniversite ile ilişkilerine bakıldığında ise herhangi bir yükseköğretim programı ile ilişki kurmayanların oranı yüzde 35 olarak belirlendi. Mezunların yüzde 40’a yakını eğitim aldığı alanla ilgili bir 2 yıllık yüksekokula sınavsız geçişle devam etti. 4 yıllık bir öğretim programına girenlerin oranı sadece yüzde 15’te kaldı. Rapora göre, meslek lisesi mezunlarının çalışma durumları incelendiğinde gençlerin yüzde 55’inin “hiç çalışmadım” yanıtı verdi. Bu da mezunların işsizlikle karşı karşıya olduğunu da ortaya çıkardı.
Gençlerin yüzde 22’si “çalıştım” yanıtı vererek mezuniyetlerinin ardından bir dönem işte yer aldıklarını belirtse de MEB’in araştırmasında halen çalışan meslek lisesi mezunu oranı yüzde 22’de kaldı.
YÜZDE 80’İ ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA ÇALIŞIYORLAR
Raporun en dikkat çekici yanını meslek lisesi mezunlarına yönelik ücret politikaları oluşturdu. Her fırsatta işverenler ile protokoller imzalayan MEB’in raporuna göre, mezunların yüzde 80’i asgari ücret ve altında çalışıyor. Bakanlık raporda mezunların açlık sınırı altında çalıştırılmasını “manidar” olarak değerlendirirken, meslek liselerine yönelik sömürü politikası ise “Bu durum bireylerin işsiz kalmama uğruna bu şartlarda çalışmayı kabul ettiklerini de göstermektedir” denilerek itiraf edildi.
Meslek lisesi mezunlarının yüzde 15’inin 1600-3 bin lira arasında çalıştırıldıkları ve sadece yüzde 6’sının 3 bin TL’nin üzerinde ücret alabilmesi dikkat çekti.
İş bulabilen azınlıktaki mezunların yüzde 37’si tanıdıkları aracılığıyla iş buluyor. Yüzde 21’i bireysel başvuru yaparak iş bulduklarını belirtiyor. İŞKUR aracılığıyla iş bulabilenlerin oranı yüzde 5, KPSS ile işe alınanların oranı da yüzde 6’da kaldı. Bakanlık, ‘‘tanıdık yolu ile iş bulma’’ durumunu “dikkat çekici” bulurken, İŞKUR ile iş bulma oranlarındaki düşüklüğü ise “incelenmesi gerekir” olarak değerlendirdi. Mezunların sadece yüzde 13’ü kamuda iş bulabildi. Yüzde 50’den çoğu küçük işletmelerde çalışırken “kendi hesabıma çalışıyorum” diyenlerin oranı da yüzde 8’de kaldı.
