Çocukta sorumluluk bilinci nasıl oluşturulur? Çocuğunuza sorumluluk bilincini nasıl kazandırırsınız? Ailelerin çocuklarına küçük yaşlardan itibaren sorumluluk duygusu kazandırmaları gerekiyor. Peki bu konuda uzmanlar ne öneriyor?
Sorumluluk, bireyin başkalarının haklarını hiçe saymadan kendi gereksinimlerinin karşılama yeteneği ve davranışlarının sonuçlarını sahip çıkabilmesi olarak tanımlanır. Yetişkinlikte sağlıklı kararlar verebilmenin yolu da sorumluluk bilinci oluşmasına bağlı. Sorumluluk doğuştan kazanılan bir beceri olmadığı için sorumluluk bilinci ailelerin oluşturması gerekiyor. Nöroloji Uzmanı Doktor Mehmet Yavuz çocuklarda sorumluluk bilinci oluşturulması ile ilgili ailelere şu önerilerde bulunuyor:
SORUMLULUK BİLİNCİ NASİHATLA OLUŞMAZ:
Sorumluluk bilinci çocuklara nasihat ile öğütle kazandırılan bir beceri değildir. Çocuğun aktif olarak katılım gösterdiği yaşantılarından deneyimleyerek, tecrübe ederek kazandığı kültürel mirastır. Nitekim çocukların bilişsel ve davranışsal gelişimi inceleyen dünyaca ünlü psikologlar da çocukların iyi yetiştirilmesindeki temel ilkenin, onların yaşamsal sorunlarına, işlevsel çözüm bulma becerisini kazandırmak olduğunu savunurlar. Sorumluluk bilincini de çocuklara öğütleyerek değil, bu beceri için onlara fırsatlar sunarak geliştirebiliriz. Çocuğa bağımsız bir şekilde dünyayı keşfetmesi, hedef belirlemesi bu hedef doğrultusunda geliştirdiği adımlarıoluşturma fırsatı verilmelidir.
AİLE BÜYÜK ROL OYNUYOR:
Sorumluluk bilinci aile ortamında yaşatılmalı. Ailenin oluşturduğu ortam, çocuğun sorumluluk pratiği geliştirmesine elverişli olmalıdır. Sorumlu çocuk yetiştirme, sağlıklı aile iletişim becerilerini kullanabilmek ile başlar. Çocuğun haklarının gözetilmesi, çocuğun sınırlarının ebeveyn ile ortaklaşa oluşturulması, koruyucu ve baskıcı anne baba tutumundan uzak durulması sağlıklı ortam için çok önemlidir. Çocuğun her davranışına müdahale edip yönlendirmemek onlara fırsatlar sunmak ve inisiyatif almasını sağlamak, çocuğunuza kazandıracağınız sağlıklı güven duygusunu pekiştirecektir. Çocuğunuza dayattığınız katı kurallar ve yönergelerle belki de ona “sen yetersizsin”mesajını vermektesiniz. Gelişim döneminde bu mesajı alan çocuğun, yetişkinlikte kendini ifade edebilmesi ve sağlıklı özgüven geliştirebilmesi mümkün olmayabilir. Çocuklara yeterli sorumlulukların verilmesinin yanında verilen sorumluluğun çocuğun yaş, cinsiyet ve gelişim dönemlerini karşılayabilmesi noktasını gözardı etmemeliyiz. Gelişiminin üstünde seyreden sorumluluklar çocuğun istemeden de olsa olumsuz duygular geliştirmesine sebep olabilir.
SORUMLULUK BİLİNCİ İÇİN NELER YAPILMALI?
1. Çocuklara sorumluluk bilincini yerleştirmek adına aile yapısı içinde çocuğa uygun görevler vermelisiniz. Çocuğun bu görevi düzenli yapması gerektiği noktası çok önemlidir. Ben yapamıyorum ya da yapmak istemiyorum dediğinde pes edip gevşemeyiniz.
2. Verdiğiniz sorumluluğun gerçekleştirilmediğinde nelerle karşılaşacağını bilmesi ve sonuçlarına katlanabiliyor olması gerekir. Bu, çocuğun davranışlarının sorumluluğunu üstlenebilmesini sağlayacaktır.
3. Çocuğun büyümesi ve kendini ifade etmesi için ona fırsatlar vermelisiniz. Tüm hayatı boyunca siz yanında olamazsınız. Bunu idrak edebilmesi çözümleyebilmesi için sizden ayrı etkinliklere katılmasına izin vermelisiniz.
4. Çocuğun karşılaştığı çatışmalar, onun öğrenme sürecine katkı sağlayacaktır.