2015-2016 eğitim-öğretim yılında başlatılan Maltepe Üniversitesi Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar için Uygulama ve Araştırma Merkezi (SOYAÇ) ve Maltepe Kaymakamlığı işbirliği ile “Liseden Üniversiteye Gençler Birlikte” projesi bu yıl da devam ediyor. Proje kapsamında haftanın bir günü öğrencilerle birebir çalışılıyor; kaymakamlık ve rehberlik servisi ile koordineli bir şekilde aile ziyaretleri planlanıyor ve Maltepe Üniversitesi klinik psikoloji yüksek lisans programının ikinci yılındaki öğrencilere bireysel destek vermeleri için ebeveyn yönlendirmesi yapılıyor. Bu yıl ayrıca Maltepe Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Bilgisayar Bölümünden Öğr. Gör. Kadir Erdem, psikoloji bölümü öğrencilerinin lise öğrencilerine eşlik ettikleri bilgisayar atölyesi gerçekleştirmeye başladı. Projede görev alan 70 öğrenci yurtiçi ve yurtdışından gelen akademisyen ve uygulamacıların eğitimleri ile destekleniyor, süpervizyon gruplarında üniversite öğrencilerinin çalışmaları takip ediliyor.
Sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar için “Liseden Üniversiteye Gençler Birlikte Projesi” ile ilgili olarak “Proje sadece risk altındaki çocukların desteklenmesi açısından değil kuram ve uygulamayı birleştirerek yükseköğrenimin niteliğinin artırılması bakımından da örnek bir model oluşturmaktadır” diyen Maltepe Üniversitesi Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar için Uygulama ve Araştırma Merkezi (SOYAÇ) Müdürü Yrd. Doç. Dr. Özden Bademci projenin aracını ve geçen yıl yapılan çalışmaların sonuçlarını şöyle anlatıyor:
ŞİDDET VE İHMALDEN KURTULABİLMELERİ İÇİN ÖRGÜN EĞİTİM ŞART: Sokakta yaşayan ve çalışan çocukların şiddet ve ihmal kısır döngüsünden kurtulabilmeleri için örgün eğitime devam etmeleri son derece önemli. Çocuğun eğitim hakkının korunması, ailesinin yanı sıra okul içindeki tüm çalışanların sorumluluğunda. Özellikle içinde bulundukları koşullar bakımından dezavantajlı olan çocukların risklerden korunmalarında okullar büyük öneme sahip. Arkadaşlık ilişkilerinde ve öğrenmede sorun yaşayan, akran zorbalığına maruz kalan ya da bizzat kendileri zorbalık yapan çocuklar aile ortamında yolunda gitmeyen şeyleri bilinç-dışı olarak okul içine taşıyarak dikkat çekmeye çalışırlar. ‘Dikkat çekmeye’ çalışıyor denilerek geçiştirilen hatta cezalandırılan bu çocukların ‘aslında neye dikkati çekmeye çalıştıkları’ sorusu ise çoğunlukla muhatabını bir türlü bulamıyor..
STRES, KAYGI VE GÜVENSİZLİK ÖĞRENME İLİŞKİLERİNİ OLUMSUZ ETKİLER:Öğrenme deneyiminde etkili olan duygusal faktörler ile çocuğun ‘öğrenme ilişkileri’ daha bebeklik döneminde, annesi ile ilişkisinde şekillenmeye başlamaktadır. Merakını destekleyen, öğrenmeyi teşvik eden destekleyici bir aile ortamından yoksun, duygusal ve sosyal anlamda ‘tekinsiz’ ve stresli ortamlarda büyüyen çocuklar okula tedirgin bir ruh hali içinde gelirler. Stres, kaygı ve güvensizlik duyguları öğrenme ilişkilerini olumsuz etkiler. Öğrenme çocuk için amaçsız, anlamsız üstelik kendini kötü hissettiren ‘tehlikeli’, kaçınılması gereken tahammül edilmesi zor bir deneyimdir. Korku dolu olan çocuk korkutabileceği gibi sessizce kendi içine de kapanabilir.
OLUMLU İLİŞKİLER İÇİN ÖZGÜVENLİ VE GÜVENDE HİSSETMESİ GEREK: Çocuğun çevresi ile olumlu ilişkiler kurabilmesi ve öğrenmeye ilgi duyabilmesi için kaygı, korku duygularının yatışmasına, özgüvenli ve güvende hissetmeye ihtiyacı vardır. Araştırmalar, okulda çocuğun güven duyduğu tek bir yetişkinin bile varlığının okul içindeki davranışlarına olumlu etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Çocuğun kendisi için anlamlı biri ile okulda kuracağı güven ilişkisi, kaygısını yatıştırarak, öğrenmeye ilgi duyması için cesaretlendirici rol oynamaktadır.
LİSEDEN ÜNİVERSİTEYE GENÇLER BİRLİKTE: 2015-2016 Eğitim ve Öğretim yılında Maltepe Üniversitesi Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar için Uygulama ve Araştırma Merkezi (SOYAÇ) ve Maltepe Kaymakamlığı işbirliği ile “Liseden Üniversiteye Gençler Birlikte” projesine başlanmıştır. Proje kapsamında, “bağlanma ilişkisinin tesisi yoluyla akran temelli terapötik yaklaşım” çalışma modeli ile okul terki riski olan lise öğrencileriyle çalışılmıştır. Sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar için geliştirilen proje kapsamında ayrıca Maltepe Üniversitesi Sosyal Hizmet Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Narin Bağdatlı Vural tarafından okul sosyal çalışması bağlamında okul rehberlik servisi, okul idaresi ve kaymakamlık ile koordineli bir şekilde aile çalışmaları yapılmıştır. Geçtiğimiz yılın sonunda yapılan proje değerlendirme araştırmasında okul terki riski ile karşı karşıya olan lise öğrencilerinin düzenli eğitim ve süpervizyonlarla desteklenen psikoloji lisans ve yüksek lisans öğrencileri ile bireysel ve grup çalışmalarında bir araya gelmelerinin onların okula devamsızlıklarını azaltarak, okula bağlılıklarını ve yükseköğrenime devam etme motivasyonlarını arttırdığı tespit edilmiştir. Psikoloji Bölümü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Özden Bademci, Yrd. Doç. Dr. Figen Karadayı ve Yrd. Doç. Dr. İpek Pur Karabulut tarafından gerçekleştirilen süpervizyon ve eğitim çalışmaları kapsamında desteklenen çocuklar, projenin kendileri üzerindeki etkilerini aşağıdaki şu sözlerle ifade etmişlerdir:
Üniversite öğrencileriyle çalışmak beni özendiriyor. Yapamayacağım şeyler olmadığını anlamış oldum. Bize örnek oluyorlar. Mesela siz üniversiteyi kazanmışsınız, bu okula gelmişsiniz ve şimdi bizim okulda bir şeyler yapıyorsunuz. Ben de sizi görünce eğer onlar yaptıysa ben de yapabilirim diye düşünüyorum.(16, Erkek)
Başlangıçta işlenmemiş bir taştım, çekingendim. İlk defa konuşabildim bu kadar rahat ve istediğim gibi. İlk defa içimi dökebildim. Birine güvenebileceğimi hissettim. (16, Erkek)
Mesela projeden sonra derse girdiğimde rahat giriyorum, kendimi rahatlamış hissediyorum bu yönden çok katkısı oldu. Daha istekli oluyorum okula karşı. Meslek seçimim hakkında çok etkili oldu. Heveslendiriliyoruz. Projeye katılmayı çok seviyorum ve bununla birlikte Cuma günlerini de sevmeye başladım ve sonra fark ettim ki okulu da sevmeye başlamışım. (17, Kız)
Bizi motive ediyorsunuz. Derslere girerken daha iyi giriyoruz. Bu projenin bence hayatımızdaki her şeye katkısı oldu. Okulun sadece bir zorunluluk olmadığını fark ettim. Geliyoruz sizinle konuşuyoruz siz sonuçta üniversitedesiniz bize oradaki yaşantınızı anlatıyorsunuz bizde ilgi duyuyoruz, üniversite okumaya daha çok meyilli oluyoruz.(17, Erkek)
