Aynı ödevi tekrar tekrar yapıyorsa, takıntısı olabilir. Halk arasında “takıntı hastalığı” olarak bilinen Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), yetişkinlerin yanı sıra çocuklarda da görülebiliyor. Çocuklarda takıntı hastalığı genellikle 7,5 – 12,5 yaşları arasında başlıyor. Eğer çocuğunuz aynı ödevi tekrar tekrar yapıyor ya da hastalanma veya mikrop bulaşacağı gibi korkuları varsa profesyonel destek almakta fayda var.
AYNI ÖDEVİ TEKRAR TEKRAR YAPIYORSA, TAKINTISI OLABİLİR
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Çocuk-Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, çocukluk çağında görülen Obsesif Kompulsif Bozukluk hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) veya halk arasında bilinen adıyla takıntı hastalığı, kişide ciddi düzeyde kaygıya ve huzursuzluğa yol açacak şekilde tekrarlayan obsesyonlar ve kompulsiyonlar ile karakterize bir psikiyatrik bozukluktur.
Obsesyonlar istem dışı olarak tekrarlayıcı ve süreğen bir şekilde zihnimize gelen düşünce, dürtü veya görüntülerden oluşurlar. Önemli ölçüde kaygı meydana getirirler. Gerçek yaşam problemleri ile ilgili basit kaygılardan daha fazla rahatsızlık uyandırırlar. Kompulsiyonlar ise obsesyonlara tepki ve obsesyondan doğan kaygıyı azaltmak için ortaya çıkan ya da katı kurallara göre uygulanmak zorunda hissedilen tekrarlayıcı davranışlar ya da zihinsel eylemlerden oluşurlar. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, yaşam kalitesini düşüren ve kısıtlayan hastalıklar içinde ilk 10’da yer almaktadır.
AİLENİN DAVRANIŞLARI ÇOCUKTA TAKINTIYA YOL AÇIYOR
OKB, çocukluk çağında da görülebilen bir psikiyatrik bozukluk. Nedenleri genetik ve genetik olmayan etkenler olarak ikiye ayrılır. Özellikle erken yaşta başlayan tiplerde, ailede OKB görülme olasılığı daha yüksek olarak bulunmuştur. Ailenin çocuğa karşı olan davranışları yani ebeveynlik stilleri de sebepler arasında gösterilen etkenlerden biridir. Bazen nadir olarak geçirilen enfeksiyonlar sonrası beyinde bu davranışlarla ilgili bölgelere karşı geliştirilen savunma hücrelerimiz OKB benzeri davranışlara sebep olabilmektedir. Bu nedenle hastalık belirtilerinin ne zaman başladığı, öncesinde herhangi bir enfeksiyon geçirilip geçirilmediğinin de öğrenilmesi önem taşıyor.
7,5 -12,5 YAŞLARINDA BAŞLANGIÇ GÖSTERİYOR
OKB’nin çocukluk çağındaki başlangıç yaşı, genellikle 7,5 – 12,5 yaşları arasında. Ancak maalesef çocuklarda hastalık başladıktan ortalama 2,5 yıl sonra gibi geç bir zamanda tanı konur. Bunun sebebi çocukların kendilerini bir erişkin gibi iyi ifade edememesi olabilir. Bu nedenle aileler çocuklarını iyi gözlemlemelidir.
ÇOCUKLARDA TAKINTI BELİRTİLERİ
Çocukların takıntıları erişkin bireylerden daha farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bazen dışarıdan bir tik gibi görünebilir (göz kırpma ve nefes alma davranışları gibi). Çoğunlukla birden çok takıntı bir arada görülür. Aşırı mükemmeliyetçiliğe bağlı ödev ya da çalışmaların tekrar tekrar yapılması, mükemmel olmadığı sürece yapılan işten geri dönmeye karşı isteksizlik gibi nedenlerden dolayı ders başarıları düşebilir. Yeme reddi ya da kısıtlılığı; hastalanma veya mikrop bulaşacağı ile ilgili korkular, şişmanlama korkusu, tabaktaki yemeklerin düzeni ile ilgili takıntılara bağlı olabilir. Temizlik takıntısına bağlı sürekli el yıkama nedeniyle ellerde kızarma ve kuruma görülebilir. OKB, tedavi edilmediğinde genellikle hastalık şiddetlenir. Ve bu hastalığın yarattığı sıkıntılar nedeniyle okul başarısında düşme, sosyal ilişkilerde bozulma ve hatta depresyon görülebilir.
UYARMAYIN, YARDIM ALIN
Çocuklarda görülen OKB’nin en önemli özelliklerinden biri, çocukların hastalıkla ilgili davranışlara ailelerini de dahil etmesi durumudur. Aileler ise bu durumda bazen çocuğu rahatlatmak için tüm istenen davranışları yerine getirir. Ancak bu durum çocuğun hastalığını azaltmak yerine artırmaktadır. Bazı ailelerde ise çocuğun bu davranışları bilerek ve isteyerek yaptığı düşünülerek, çocuk cezalandırılmakta ve sürekli uyarılmaktadır. Her iki durumda da çocuğun hem ruhsal durumu, hem de hastalığı olumsuz yönde etkilenir. Aynı ödevi tekrar tekrar yapmak da bu belirtilerden birisidir.
Şule YILMAZ
Sağlık Editörü
