Ergenlik belirtileri mi yoksa bağımlılık mı? Çocuğunuz bazen neşeli, bazen huysuz ve öfkeli oluyorsa, derslere ilgisinde ve başarısında düşüş gözlemliyorsanız ya da aile içi iletişim azalmışsa, bunun nedeni ergenlik sorunları olmayabilir. Ergenlik döneminin madde kullanımına başlanması açısından en riskli dönem olduğuna işaret eden uzmanlar, aileleri uyarıyor.
ERGENLİK BELİRTİLERİ Mİ YOKSA BAĞIMLILIK MI?
Acıbadem Fulya Hastanesi Bağımlılık Merkezinden Psikolog Sena Sivri, bağımlılığın tedavisi mümkün olan kronik bir beyin rahatsızlığı olduğuna dikkat çekti. Ergenlik döneminin madde kullanımına başlanması açısından en riskli dönem olma özelliği taşıdığına işaret eden Sivri, şunları söyledi
İLK DENEME MERAK İLE OLUYOR
Bunun nedeni, ergenliğin oldukça zor, karmaşık ve çalkantılı bir dönem olması. Burada merak ve “bir kez denesem bir şey olmaz” düşüncesi hakim oluyor. Ergenler aynı zamanda sosyal ortamlarda kabul görme ve kendilerini kanıtlama, kabul ettirme isteğiyle de madde kullanımını deneyebiliyorlar. Bu dönemde kimlik çatışmalarını yoğun olarak yaşayan ergenler dürtüsel davranma eğiliminde oluyor, tehlikeli davranışlara girmekten kaçınmayabiliyorlar. Madde kullanımı da kendilerini ispat etmeye çalıştıkları bu dönemde çekinmedikleri riskli davranışlardan birini oluşturuyor.
HANGİ BELİRTİLERE DİKKAT ETMENİZ GEREKİYOR?
Arkadaş çevresinde değişiklik yapması ve bu yeni çevresiyle çok sık zaman geçirmesi.
Duygu durumunda ani değişimlerin olması; bazen çok neşeli bazen ise depresif, huysuz, öfkeli olması. Burada önemli olan ergenlik döneminin de ani duygu durum değişimlerinin gözlemlendiği bir dönem olduğunun unutulmaması.
Aile ilişkilerinden uzaklaşması, araya mesafe koyması ve iletişimini azaltması.
Evde tek kalma isteğinde artış olması, gittiği yerleri söylemekten kaçınması.
Talep ettiği ve harcadığı para miktarında artış olması.
Daha karamsar duygu ve düşüncelere sahip olması, geleceğe dair umutsuz olması.
Derslere ilgisinde ve başarısında düşüş gözlemlenmesi, okula devamsızlığının artması.
Arkadaş ilişkilerinde, sosyal uyumunda sorunlar ortaya çıkması.
İştahında ve uyku düzeninde değişimler gözlemlenmesi, ara ara kriz halinde yemek yemesi, bazen çok fazla uyuması, bazen ise uykusuzluk çekmesi.
Kıyafetlerine, saçına ve kişisel bakımına verdiği özenin azalması.
Kilo kaybı, gözlerde kızarıklık, iştahsızlık, bulantı ve kusma gibi fiziksel belirtilerin görülmesi.
NASIL DAVRANMANIZ GEREKİYOR?
Çocuğunuzun madde kullandığından şüphelendiğinizde dikkatli ve duyarlı bir yaklaşım sergilemeniz çok önemli. Madde kullanımına dair belirtilerin bir kısmı ergenlik dönemine ait özelliklerle benzer olduğunu için hemen sonuca varıp çocuğunuzu etiketlememeli, sorun her neyse çözümünde yanında olacağınızı hissettirerek konuşmaktan çekinmemelisiniz. Amaç çocuğunuzu etiketlemek ve yakalamak değil, yardımcı olmak olmalı. Aksi halde yardımcı olmaktan ziyade ilişki kopabiliyor ve daha kötü sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Sağlıklı kuracağınız iletişimle bu durumu sizinle paylaşmasını ve yardım alma yolunda adım atmasını sağlayabilirsiniz. Madde kullanımı ne kadar erken fark edilirse tedaviye o kadar erken başlanması ve sonuç alınması sağlanıyor. Dolayısıyla aileler çocuklarının madde kullandığını öğrendiklerinde toplumsal baskı sebebiyle bunu saklayıp kendi içlerinde çözmeye çalışma eğilimine girmemeli. Çocuklarıyla kuracakları sağlıklı bir iletişimle beraber onu zaman kaybetmeden tedaviye yönlendirmeliler.
Şule YILMAZ
Sağlık Editörü
