Hangi ülke öğretmenini nasıl seçiyor? Türkiye’de üniversite ya da lise sınavları kadar tartışılan konulardan biri de öğretmen atamaları oluyor. Peki Türkiye’de nasıl öğretmen olunur ve diğer ülkeler öğretmenini nasıl seçiyor?
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Türkiye’de öğretmenlerin ataması için iki yol kullanıyor. Bunlardan biri öğretmenini kadrolu olarak atamak, diğeri de sözleşmeli olarak atamak. Bir başka yol da açığı kapatmak için kullanılan ücretli öğretmenlik yöntemi, ama ona sonra değineceğiz.
TÜRKİYE’DE KİMLER ÖĞRETMEN OLABİLİYOR?
İlk kadrolu öğretmen ataması KPSS ile Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) sonuçlarına göre yapılıyor. Bu öğretmenler önce “aday” olarak atanıyor. Aday öğretmenler bir yıllık süre içinde atandıkları okullarda 50 maddeden oluşan performans kriterlerine göre değerlendiriliyor. Bu kriterler arasında “uygun kılık kıyafet”, “manevi ve ahlaki değerlere sahip çıkma”, “uygun ses tonu”, “Türkçe’yi doğru konuşma” gibi maddeler de yer alıyor. Eğer aday öğretmenler bu puanlara göre yapılan değerlendirme sonucunda 50 puan ve üzerinde puan alırsa Aday Öğretmenlikten Asil Öğretmenliğe Geçiş Sınavı‘na giriyor. Bu sınavdan da 60 puan alanlar sözlü sınava katılıyor. Bu sözlü sınav sonucuna göre de kadrolu oluyor. Sözlü sınavda başarılı olamayan, performans değerlendirmesinde 50 puan alamayanlar gibi bir yıl daha aday olarak çalışıyor. Başarısız olanların ilişiği kesiliyor.
SÖZLEŞMELİ ÖĞRETMENLİK GERİ GELDİ
2017 yılında 5 yıl aradan sonra uygulanmaya başlanan ikinci yöntem ise sözleşmeli öğretmenlik. Bu öğretmenler de KPSS puanları ile sözlü sınavla atanıyor. Bu öğretmenler 6 yıl atandıkları okulda çalışmak zorunda. Bu 6 yılın sonunda uygun bulunanlar kadroya alınacak.
ÜCRETLİ ÖĞRETMEN MEVSİMLİK İŞÇİ GİBİ
Ücretli öğretmen ise “mevsimlik işçi” gibi çalışıyor. Bu öğretmenler açık olan okullarda ders karşılığı ücret ile görevlendiriliyor. Hiçbir sosyal güvenceleri ve hakları yok. Bakanlığa göre 70 bin sendikalara göre sayıları 100 binin üzerinde.
Öğretmen olarak kimlerin atandığına gelince; sadece edebiyat fakültesi mezunları olmadığını söyleyelim. Pedagojik formasyonu olan fen, edebiyat, ilahiyat başta olmak üzere neredeyse her fakülte mezunu da atanabiliyor.
